ලොබ් පන්දු යැවීමේ ආරම්භය, එහි විප්ලවීය වෙනස් කම සහ අවසානය

සිදුවීම:

1816 වසරේ දී පමණ පෙර එක් ක්‍රීඩකයෙක්, රවුන්ඩ් ආර්ම් ක්‍රමයට පන්දු යවන්නේ ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේ මූලිකම සිද්ධාන්තයක් සම්පූර්ණයෙන්ම කණපිට හරවමින්.

(කෙන්ට් ප්‍රාන්ත ක්‍රිකට් ක්‍රීඩක) ජෝන් විල්ස් නම් ඔහු මෙම ක්‍රියාව සිදුකරන අයුරූ දැක එම තරගයේ විනිසුරු එය නිපන්දුවක් ලෙස තීරණය ලබාදෙන අතර ඒ අනුව ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේ නීති සංශෝධනයක් සිදුවනවා. ඒ, එලෙස පන්දු යැවීම නීත්‍යානුකූල නොවන බව. නමුත් 1822 වසරේ දී කෙන්ට් සහ මාලිබෝන් ක්‍රිකට් සමාජය අතර තරගයේ දී ජෝන් විල්ස් විසින් නැවතත් ඉහත සඳහන් කළ රවුන්ඩ් ආර්ම් පන්දු යැවීම සිදු කරන අතර එයටත් අත්වන්නේ පෙර පැවසූ ඉරණමයි.  විනිසුරුගේ තීරණයට එරෙහි වෙන ජෝන් විල්ස් කෝපයට පත්ව තරගය අත් හැර දමා තම අශ්වයා පිටේ නැග පිටත්ව යනවා.

ඉතිහාසය:

1744 දී මුල්වරට ක්‍රිකට් හි නීති නිසි අයුරින් සම්පාදනය වී ඉන්පසුව වරින් වර එහි සංශෝධනයන් දක්නට ලැබුනා. කිසිදා වෙනස් නොවූ නීති රීතින් අතර 'යාර 22 තණතිල්ල' ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගන්නවා. නමුත් පන්දු යැවීම, පිත්තේ දිග, පළල, කඩුල්ල මුවා කිරීම, වැනි මූලික දෑ ක්‍රිකට් ඉතිහාසයේ නිතරම වෙනස්වීම් වලට භාජනය වුනා. 

1744 නීති හඳුන්වා දීමේ දී පන්දුව යැවිය යුතු ඉරියව්ව පිළිබඳව කිසිදු හැඳින්වීමක් සඳහන්ව තිබුනේ නෑ. එම කාලයේ දී පන්දුව යොමුකරන්නන්ගේ ක්‍රියා පටිපාටිය වූයේ පන්දුව තණතිල්ල දිගේ යැවීමයි (පන්දුව කිසිදු අවස්ථාවක ඉපිලීමට ඉඩ දුන්නේ නෑ).

විප්ලවීය වෙනස්කම:

1760 පමණ වනවිට ක්‍රිකට් හී මූලිකත්වය ගෙන කටයුතුකළ හැම්ප්ෂයර් හි හැම්බ්ල්ඩන් ක්‍රිකට් සමාජය (MCC යට සම්බන්ධයක් නොමැත), විසින් ක්‍රිකට් පිත්ත සැකසිය යුතු ආකරය පැහැදිළි කළ අතර ඒ අනුව ඒ වන තෙක් වක්‍ර හැඩයක් ගත් (හොකී පිත්තට සමාන) ක්‍රිකට් පිත්ත ඍජු හැඩයක් ගනිමින් ක්‍රිකට් හි මුල්ම විශාලතම සංශෝධනය සිදුවිය.

එවකට පන්දුව බිම දිගේ ඉලිපිමෙන් තොරව පැමිණෙන පන්දුවට වක්‍ර වූ පිත්තෙන් පහර දීමට පහසු වූවත් ඍජු හැඩැති පිත්තෙන් එය අපහසු වීම නිසා පන්දුයවන්නන් හට පන්දුව පොළවට පතිත කර ඉලිපීමෙන් පන්දු යැවිය හැකි බවට හැම්බ්ල්ටන් සමාජය ප්‍රමුඛ ක්‍රිකට් විශාරදයින් ක්‍රිකට් නීති පොත සංශෝධනය කළා. 

ඉන් පෙර වක්‍ර පිත්ත භාවිතා කරන සමයේ අද මෙන් ආරක්ෂිත පහරවල් (Defensive Strokes) කිසිවක් පිතිකරණයේ දී දක්නට නොලැබීමත් සුවිශේෂයි. නමුත් පන්දුව ඉලිපීමෙන් පිතිකරුවාට පැමිණෙන විට ආරක්ෂිත වන්නට සිදුවීම නිසාම (for stopping & blocking) එවැනි පහරවල් වල ආරම්භය ද 1770 දශකයේ දී වාර්තා වුනා.  

එංගලන්තයේ ජෝන් නයිරන් විසින් 1832 දී එක් ලිපියක, 1744 කෙන්ට් සහ එංගලන්ත පිළ තරගයත් 1760න් පසු තරගයත් සසඳමින් පැහැදිලි කළේ 1744 තරගයේ දී භාවිතා කළ පිත්ත රාත්‍රී භෝජණය සඳහා පැරැණ්නන් විසින් භාවිතා කළ පිහියකට සමාන බවයි. නමුත් Length පන්දු වලට මුහුණ දීමට සිදුවීම නිසා 1760න් පසු ඍජු පිත්තේ අවශ්‍යතාවය දැඩි විය. ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ, වර්තමාන ක්‍රිකට් හි පන්දු යැවීමේ පරිණාමයේ විශාලතම වෙනස්කමක් සිදුවන්නේ 1760 හැම්ප්ෂයර් හී දී බවයි.

18 වන ශතවර්ෂයේ ශ්‍රේෂ්ටතම ක්‍රීඩකයින් අතර එඩ්වර්ඩ් "ලම්පී" ස්ටීවන්ස් ට හිමිවන්නේ සුවිශේෂි ස්ථානයක්. ලම්පී මෙම පන්දුව පන්දුව බිම දිගේ නොයවා පා කර, පන්දුව පතිත කර යැවීමේ ශෛලියට බෙහෙවින්ම ප්‍රිය කළ අතර එහි වාසිය පිළිබඳවත් අන් අයට පැහැදිළි කළා. එමෙන්ම ජෝන් ස්මෝල් ක්‍රීඩකයා විසින් පසුකළක ක්‍රිකට් පිති නිෂ්පාදනයේ දී ඍජු පිත්තට වැඩි අවධානයක් යොමු කළා.

නැවතත් ඉහත සිදුවීමට:

ඉතින්, ජෝන් විල්ස් ගේ පන්දු යැවීමට විනිසුරුවරයා එරෙහි වුනේ එය නිත්‍යානුකූල නොවන නිසා. සරළවම ඔහු Throw කරන බවට විනිසුරු දැනුම් දුන්නා.  (ක්‍රිකට් හි ආරම්භයේ දී Throwing යන වදන එක්වන්නට හේතුව වූයේ නිත්‍යානුකූල නොවන පන්දු සඳහා යි, පන්දුව අතින් විසි කිරීම හෝ දමා ගැසීමට නොවේ. එමෙන්ම Bowling යන වදන  විසින් පැහැදිළි කළේ පන්දුව තණතිල්ල දිගේ යැවීම නොව ක්‍රිකට් නීතිප්‍රකාරව යවන ලද පන්දු යැවීම් සඳහායි.). 

ඉතින් මේ සිදුවීම නිසාම මෙම පන්දු යැවීමේ ශෛලිය පිළිබඳව කතිකාවක් එකළ ක්‍රිකට් සමාජයේ බිහිවුනා. ඒ අනුව 1828 වසරේ MCC ය විසින් (MCC ය හෙවත් මාර්ලිබෝන් ක්‍රිකට් සමාජය ක්‍රිකට් නීති සකස් කිරීමේ ආයතනය යි) රවුන්ඩ් ආර්ම් පන්දු යැවීමේ ශෛලිය නිත්‍යානුකූල කරන නමුත් පන්දුව යැවිය හැක්කේ පන්දුයවන්නාගේ වැලමිටට සම මට්ටමේ සිටයි. 

නමුත් මෙම නීතිය 1836 වසරේ දී නැවතත් සංශෝධනයට ලක්ව පන්දුව උරහිස් මට්ටමේ සිට තිරස්ව පන්දු යැවිය හැකි බවත් උරහිසට ඉහළින් පන්දු යැවීම නීත්‍යානුකූල නොවන බවත් ප්‍රකාශයට පත් කළා. එතැන් සිට 1864 වසර තෙක් වරින් වර උරහිසට ඉහළින් පන්දු යැවූ අවස්ථා වාර්තා වන අතර ඒ සියල්ලම Throwing ලෙස විනිසුරුවරුන් තීරණය ලබා දී තිබෙනවා. 

1864 වසරේ දී වර්තමානයේ භාවිතා වන රවුන්ඩ් ආර්ම් ශෛලිය නීත්‍යානුකූල වූ අතර රවුන්ඩ් ආර්ම් ක්‍රමය සහ අන්ඩර් ආර්ම් ක්‍රමය නීති විරෝධී වූයේ නෑ. දොස්තර විලියම් ගිල්බර්ට් ග්‍රේස් වැනි ක්‍රීඩකයින් 19 වන ශතවර්ෂයේ අගභාගය වන තෙක්ම භාවිතා කළේ රවුන්ඩ් ආර්ම් ශෛලියයි. 

අවසන් ලොබ් පන්දු යවන්නා:

අන්ඩර් ආර්ම් පන්දු යැවීම නොහොත් ලොබ් පන්දු යැවීම අවසන් වරට පළමු පෙළ ක්‍රිකට් හී නිතරම භාවිතා කළ පන්දු යවන්නාගේ විශ්‍රාමය සිදුවන්නේ 1914 දීයි. එංගලන්ත ජාතික කණ්ඩායමට ද ක්‍රීඩා කළ ජෝර්ජ් සිම්ප්සන් හේවර්ඩ්, අන්ඩර් ආර්ම් පන්දු යැවීම අවසන් වරට භාවිතා කළ විශේෂඥ පන්දු යවන්නා යි.

ලොබ් පන්දු යැවීම තහනම් කිරීම:

“…a disgraceful performance…should never be permitted to happen again”. “We keep reading that the players are under a lot of pressure; perhaps they might advance that as an excuse…not with me they don’t. It was a very poor performance, one of the worst things I have ever seen on the cricket field.

"අශිෂ්ටයි....මෙය නැවත සිදුනොවීමට වගබලාගත යුතුයි". "අප දන්නවා ක්‍රීඩකයින් කෙතරම් පීඩනයකට ලක්ව ඇත්ද යන්න, නමුත් එය මට අනුව නිදහසට කරුණක් නොවේ. එය ඉතා දුර්වල හැසිරීමක්, ක්‍රිකට් පිටිය තුළ මා දැක ඇති නරකම අවස්ථාවක්"

මේ, රිචී බෙනෝ විසින් 1981 වර්ල්ඩ් සීරිස් තරගාවලියේ තෙවන අවසන් තරගය අවසන් වූ වහාම පැවසූ ප්‍රකාශය යි. නවසීලන්ත කණ්ඩායමට ලකුණු සමකිරීම සඳහා අවසන් පන්දුවට ලකුණු 6ක් අවශ්‍යයව තිබූ අවස්ථාවක ට්‍රෙවර් චැපල් විසින් ඔහුගේ වැඩිමහල් සොහොයුරු සහ කණ්ඩායමේ නායක ග්‍රෙග් චැපල් ගේ උපදෙස ක්‍රියාත්මක කරමින් අන්ඩර් ආර්ම් ක්‍රමයට පන්දු යැවූ අතර එය නැරඹු ක්‍රිකට් ප්‍රේක්ෂකයින් සහ විශාරදයින් හෙළා දකිමින් ප්‍රකාශ නිකුත් කළා.

තරගයට පෙර කලක් තිස්සේ ඕස්ට්‍රේලියානු ක්‍රිකට් පරිපාලකයින් සමඟ ගැටුම් ඇතිකරගෙන් විරසකයට පත්වූ ග්‍රෙග් චැපල් ඉහත අවස්ථාව එම පරිපාලකයින්ට එරෙහිවීමක් ලෙස ග්‍රෙග් මෑතකදී සම්මුඛ සාකච්ඡාවක දීභෙළි කළේ ය.

"He is stubborn (in that game) and he is a chappell afterall" - Rod Marsh

ඕස්ට්‍රේලියානු හිටපු කඩුලු රකින්නා රොඩ් මාර්ෂ් එම තීරණයට තම නොසතුට පළ කළේ එම තරගයේ දීමයි. ග්‍රෙග් සහ ට්‍රෙවර් ගේ වැඩිමහල් සොහොයුරු ඉයන් චැපල් ද එම සිදුවීමට තම නොසතුට පළ කළේ ලිපියක් පළ කරමින්. 

ට්‍රෙවර් චැපල් ගේ අන්ඩර් ආර්ම් පන්දු යැවීමෙන් පසු ක්‍රිකට් නීති පද්ධතියේ ලොබ් පන්දු යැවීම නීති විරෝධි බවට MCC ය ප්‍රකාශයට පත්කළ අතර වසර 300ක් පමණ පැරණි පන්දු යැවීමේ මුල්ම නිත්‍යානුකූල පන්දු යැවීමේ ශෛලිය ඉතිහාසයට එක්වුනා.

- Aqeeb